گروه اول کسانی هستند که از نظر درسی وضعیت خوبی داشته اند و نمرات قابل قبولی را کسب کرده اند.

گروه دوم دانش آموزانی را شامل می شودکه عملکرد متوسطی داشته اند.

گروه سوم افرادی هستند که نمرات خوبی را به دست نیاورده اند توجه هر سه گروه را به نکات زیر جلب می کنیم.

الف) ضریب امتحانات نیم سال دوم «یعنی نمره برگه امتحانی» در کلیه دروس پایه های اول، دوم و سوم دبیرستان6 می باشد، یعنی دانش آموزان هر نمره ای که بگیرند در6 ضرب خواهد شد. بنابراین اگر نمره ی دانش آموزی در نیم سال اول خیلی خوب بوده باشد ولی نمره او در نیم سال دوم خوب نباشد، نمره کل او خراب خواهد شد، پس دانش آموزانی که نمرات خوبی را درنیم سال اول گرفته اند، نباید مغرور شوند، چرا که برای قوی ماندن باید در نیم سال دوم نیز، نمرات خوبی به دست آورندچون اهمیت نمرات نیم سال دوم خیلی بیشتر از نیم سال اول است.

ب) دانش آموزانی که وضعیت درسی ضعیفی دارند، باید آگاه باشند که به راحتی می توانند، نمره ی نیم سال اول خود را جبران کنند. بعنوان مثال نمره6 یک دانش آموز در نیم سال اول، با گرفتن نمره 11 در نیم سال دوم، به راحتی جبران خواهد شد. پس هر چه قدر هم که وضعیت درسی شما ضعیف باشد، باز هم ناامید نشوید، چون به راحتی می توانید جبران کنید. مهم این است که قدر لحظات را بدانید و بیشتر مطالعه کنید.

ج) دانش آموزان متوسط نیز باید متوجه اهمیت نمرات نیم سال دوم بشوند و برای بهبود وضعیت نمرات خود تلاش کنند چرا که به راحتی می توانند خود را در زمره ی گروه درس خوان و موفق قرار دهند و به خاطر داشته باشند که این گروه در اثر کم کاری به راحتی می توانند جایگاه خود را از دست بدهند و جزو گروه ضعیف قرار گیرند.

د) دانش آموزان سال اول دبیرستان باید در پایان سال، رشته تحصیلی خود را انتخاب کنند. نیاوردن نمرات مطلوب در دروس زیر باعث جلوگیری از ورود به برخی از رشته ها می شود: «ریاضی، فیزیک، شیمی، زبان فارسی، ادبیات فارسی، عربی، مطالعات اجتماعی، علوم زیستی و بهداشت، دینی و قرآن» پس باید این دروس را جدی تر بگیرند تا در انتخاب رشته دچار مشکل نشوند.

هـ ) امتحانات پایان سال پایه های سوم دبیرستان به صورت نهایی کشوری برگزار می شود. یعنی سوالات تمام دانش آموزان کشور یکسان خواهد بود و برگه های امتحانی به صورت بی نام و توسط دبیرانی غیر از دبیران دانش آموز تصحیح می شود. نکته مهم تر آن است که معدل کتبی دیپلم (همان دروس سال سوم که به صورت نهایی برگزار می شوند) در کنکور سراسری تاثير دارد. پس دانش آموزان سال سوم باید تمام تلاش خود را برای کسب معدل بالا به کار ببرند. اما توصیه کلی برای کسب نتیجه بهتر در امتحانات پایان سال:

1- از آن جایی که از مطالب تدریس شده در نیم سال دوم 15 نمره و از مطالب نیم سال اول5 نمره سوال طرح خواهد شد، پس سعی کنید که در صورت عدم پیوستگی بین مطالب نیم سال اول، دوم، ابتدا به مطالعه مطالب نیم سال دوم بپردازید تا درصورت کمبود وقت آن بخشی از مطالب باقی بماندکه از نظر نمره ای ارزش کمتری دارد.

2- از میان بخش ها و فصل های مختلف، قسمت هایی که نمره ی بیشتری را به خود اختصاص می دهد را از نظر مطالعه در اولویت قرار دهید.

3- برنامه امتحانی شما ممکن است به گونه ای باشد که برای برخی از دروس فرصت (تعطیلی) کمتر و برای برخی دیگر فرصت بیشتری اختصاص داده شده باشد. بنابراین سعی کنید روزهای اضافی موجود در برنامه امتحانی را به مطالعه دروسي که در آن ها مشکل دارید، بپردازید.

4- بعد از هر امتحانی، چند ساعت استراحت کنید و بعد مطالعه امتحان بعدی را آغاز کنید.بهتر است ساعات ثابتی را در طول روز به مطالعه اختصاص دهید. مثلاً15 تا19، 21 تا 23، 7 تا12. به خاطر داشته باشید که این ساعات، محدوده ی زمانی مطالعه شما را نشان می دهد و شما باید بعد از یک ساعت یا یک ساعت و سی دقیقه 10 الی 15 دقیقه استراحت کنید و گر نه کارآیی ذهن شما کاهش خواهد یافت.

5- مطالب و مباحثی را كه بیشتر مورد تأکید دبیرتان بوده است، عمیق تر مطالعه کنید، چون احتمالاً از آنها، سوال امتحانی طرح خواهد شد.

6- در هنگام مطالعه، زیر جاهای مهم خط بکشید و فرمول های اصلی را به همراه یک نمونه تمرین خلاصه حل شده، برای خودتان یادداشت کنید تا در مطالعه بعدی وقت کمتری از شما گرفته شود.

7- با پدر و مادرتان در مورد برنامه امتحانی خود صحبت کنید و برنامه خودتان را با آنها در میان بگذارید تا با شما همراهی بیشتری داشته باشند.

8- نمونه سوالات امتحانی سال های قبل را تهیه کنید و به بررسی آن ها بپردازید تا با نحوه و سبک طرح سوالات آشنا شوید.

9- اشکالات درسی خود را یادداشت کنید و در روزهای باقی مانده تا امتحانات و یا در فواصل میان امتحانات از دوستان و همکلاسی های قوی، اعضای خانواده و در صورت دسترسی به دبیران، بپرسید.

10- چه بسیارند دانش آموزانی که مطالب درسی را به خوبی یاد می گیرند اما چون به مرور آنها نمی پردازند، نمره خوبی را کسب نمی کنند، پس مرور کردن تمام مطالبی که قبلاً مطالعه کرده اید، از اهمیت خاصی برخوردار است. به خاطر داشته باشید که هر انسانی به طور معمول 40 تا50 درصد، بر آنچه که یاد می گیرد، بعد از 24 ساعت فراموش می کند و تنها مرور کردن است که می تواند از این موضوع جلوگیری می کند.

11- روش درست مطالعه دارای سه مرحله اساسی است، در مرحله اول، به صورت عمیق به مطالعه مطالب بپردازید و مفهوم و موضوعات عنوان شده را درک کنید. در مرحله بعدی درس ها به دو دسته کلی تقسیم می شوند:

الف) دروس حافظه محور مثل ادبیات، مطالعات اجتماعی و …

ب) دروس استدلالی (مثل ریاضی، فیزیک و …)

برای یادگیری دروس حافظه محور، باید تلاش کنید تا با از بر گفتن و پرسیدن از خود مطالب را وارد ذهن خود کنید. اما برای یادگیری دروس استدلالی مثل ریاضی باید با حل تمرین و مسئله از یادگیری خود مطمئن شوید. هر چه تمرین بیشتری حل کنید خیال شما آسوده تر خواهد شد.

ج) مرور مطالب مطالعه شده: برای اطمینان از ورود مطالب به مغز خود و آمادگی ذهنی برای پاسخ گویی به سوالات مربوطه باید چند بار به مرور آنها بپردازید. باید اولین مرحله مرور در پایان هر فصل یا درس انجام شود یعنی وقتی مطالعه یک درس یا بخش تمام شد قبل از آن که به سراغ مبحث بعدی بروید، خیلی سریع به مرور مجدد آنها بپردازید از سازماندهی مطالب در ذهن و عدم تداخل آنها اطمینان پیدا کنید. مرحله بعدی مرور شامل کل کتاب درسی می شود این مرحله از مرور ممکن است یک یا چند بار تکرار شود حتی تا چند ساعت قبل از امتحان نیز ادامه پیدا کند.

12- باید در جلسه امتحان، خونسردی خود را حفظ کنید چون اضطراب بیش از حد عملکرد ذهن شما را مختل خواهد کرد. این کار موجب کاهش اضطراب می شود.
- بهترین راه حل برای کاهش اضطراب، آمادگی مطلوب برای پاسخگویی به سوالات امتحانی است. پس اگر می خواهید در جلسه آزمون اضطراب نداشته باشید. اولین کاری که انجام می دهید این باشد که از فرصت هایی که دارید خوب استفاده کنید و آمادگی خود را برای امتحان بالا ببرید.مثل شروع امتحان، در محل آزمون (مدرسه) به موفع حاضر شوید، چون تأخیر ورود به جلسه آزمون در فرد استرس ایجاد می کند.

- قبل از پاسخ دادن به سؤالات، چند نفس عمیق بکشید و به خدای بزرگ توکل کنید و به یاد داشته باشید که «یاد خداوند آرام بخش دلهاست»

- ابتدا یک نگاه کلی به برگه سوالات بیاندازید و زمان اختصاص داده شده را در نظر بگیرد، برای رعایت مدیریت زمان در جلسه آزمون، هر15 دقیقه، یک نگاه به ساعت خود بیاندازید تا از نظر زمانی دچار مشکل نشوید. خلاصه سرعت پاسخگویی خود را با وقت آزمون تنظیم کنید.

- سعی کنید از خودکار آبی استفاده کنید و پاسخ های هر سوال را به وسیله خط از سایر سوالات جدا کنید، آراستگی و نظم مطالب نوشته اثر روانی مثبتی در ذهن تصحیح کننده ایجاد می کند.

- خیلی از دانش آموزان سؤال های ابتدایی را خیلی کامل پاسخ می دهند حتی مطالب زائد زیادی را نیز در پاسخ به سوالات می نویسند، در حالی که برای پاسخ دادن به سوالات پایانی با کمبود وقت مواجه می شوند و مجبورند تا از نوشتن برخی از نکات مهم صرف نظر کنند.

- در ابتدا به ساده ترین سوالی که می بینید، پاسخ بدهید و نگران سوالات دشوار نباشید چون ذهن شما مانند ماشین اتومبیل عمل می کند و بعد از آن که خوب گرم شود بهتر کار مي كند.اگر سوالات به صورت ناخوانا نوشته شده باشد، از مراقبین کمک بخواهید. با خودتان عهد کنید که آخرین نفری خواهید بود که از جلسه امتحان خارج خواهیدشد.

- 10 الی15 دقیقه پایانی را به بررسی و بازبینی پاسخ های خود بپردازیدو سوالات ناقص را کامل کنید. پرهیز از انجام چنین کاری موجب پشیمانی خواهد شد.

- اگر امتحانی را خوب ندادید، هیچ ربطی به امتحانات بعدی شما ندارد. بنابراین خودتان را نبازید، چون کسب نمره نامطلوب در یک درس خیلی بهتر از دو درس است. به خودتان بگویید «حالا دلیل بیشتری برای کسب نمره بهتر در امتحان بعدی دارم.»

صبحانه

از آنجايي كه فاصله بين شام تا صبحانه بين 10 تا 12 ساعت متغير است، بنابراين صبحانه براي كودكان مخصوصاً دانش آموزان بسيار مهم است. طفره رفتن از خوردن صبحانه، مخصوصاً به دليل اضطراب ناشي از امتحان، يكي از مشكلات شما والدين است اما با تهيه صبحانه اي اشتها برانگيز موفق خواهيد شد.

مواد غذايي كه مي توانيد با آنها صبحانه اي كامل و اشتها آور فراهم كنيد، شامل:

نان روغني: يكي از نان هاي خوشمزه و انرژي زا است. خوردن مقدار كمي از آن، حداقل تا 40 دقيقه، انرژي مورد نياز بدن را كاملاً تامين مي كند. بنابراين چند تكته نان روغني به همراه پنير و گردو، صبحانه اي مقوي و مفيد است.

-يك ليوان شير( بهتر است گرم باشد، كه البته معمولاً بچه ها آن را دوست ندارند!) به همراه دو قاشق عسل يا چند حلقه موز.

-سيب و جوانه گندم به تنهايي صبحانه كاملي است. براي جلوگيري از ايجاد حالت تهوع، بهتر است چند تكه نان و پنير و گردو نيز مصرف شود.

-يك كاسه عدسي به همراه كمي كره در آن، صبحانه مفيدي است.

-سرشير ، خامه يا عسل به همراه كمي چاي يا يك ليوان شير.

-نان و پنير به همراه خيار يا گوجه فرنگي و يك استكان چاي شيرين، صبحانه اي مفيد و انرژي زاست.

- تخم مرغ، منبع كاملي از پروتئين و ساير مواد مورد نياز بدن است و به هر شكل كه مصرف شود( آب پز، نيمرو، پخته) مفيد است و تا مدتي طولاني كودكان را سير نگه مي دارد.

به طور كلي صبحانه اي مفيد و مغذي است كه در عين كم حجم بودن، غني بوده و حداقل 2 تا 3 ساعت كودك را سير نگه دارد و مهم تر اين كه انرژي موردنياز او را تأمين كند.

خوردن صبحانه را فراموش نكنيد. معده خالي اجازه تفكر در جلسه امتحان را از انسان مي گيرد.

 ميان وعده

به دليل اين كه اكثر مدارس، ساعت هاي درسي را در روزهاي نزديك به امتحان با برگزاري كلاس هاي تقويتي افزايش مي دهند، از اين رو حتماً نياز است تا براي زنگ تفريح، مخصوصاً ساعت هاي پاياني، خوراكي هاي مغذي به بچه ها داده شود ولي اين خوراكي ها نبايد اشتهاي كودكان را براي ناهار از بين ببرند. بنابراين بهترين خوراكي هاي زنگ هاي تفريح، انواع ميوه، ساندويچ هاي بسيار كوچك( به غير از سوسيس و كالباس) و تنقلاتي مثل انواع آجيل خام است.

 ناهار
اگر فرزند شما بعضي غذاها را دوست ندارد، اما براي او مفيد است، سعي كنيد آن غذا را با چاشني هاي مفيد، خوشمزه كنيد.

- انواع غذاهاي دريايي مخصوصاً ماهي، انتخاب بسيار خوبي براي ناهار، خصوصاً در زمان امتحانات است." فسفر" موجود در ماهي بهترين ماده مغذي براي " مغز" است. اما متأسفانه اغلب بچه ها، ماهي دوست ندارند و علت آن " بوي ماهي" است. از اين رو، ماهي را طوري بپزيد كه بوي آن از بين برود.

- غذاهاي سبزي دار، مثل انواع خورشت( كرفس، قورمه سبزي، نعنا، جعفري و...) خوراك مرغ به همراه هويج، كلم و... غذاهاي مفيد و عالي براي كودكان هستند.
- از پختن غذاهاي پرحجم مثل آبگوشت در دوران امتحانات بپرهيزيد. اين قبيل غذاها، حجم معده را افزوده و احساس خواب، سستي و نفخ شديد را ايجاد مي كنند. اين قبيل غذاها، حداقل 4 تا 5 ساعت زمان لازم دارند تا كمي هضم شوند .

- در دوران امتحان، از فرزند خود بخواهيد تا غذاهاي مورد علاقه اش را به شما بگويد. شما نيز تا حد امكان همان غذاها را تهيه كنيد. اين مسأله اشتهاي فرزندتان را برانگيخته و او با اشتياق غذا ميل مي كند و همين امر نتايج مثبتي به دنبال خواهد داشت.

- سالاد، سبزي خوردن، ماست و... مواد غذايي خوبي براي تحريك اشتها هستند. آنها را فراموش نكنيد.

عصرانه
پس از صرف ناهار و اندكي استراحت، كودكان و حتي بزرگسالان، نياز به تجديد نيرو دارند. اين مسأله مخصوصاً در بچه ها و در دوران امتحان، نمود بيشتري دارد." مغز" به عنوان فرمانده بدن، هر چند ساعت يك بار نياز به تجديد قوا دارد و اين زماني مهم تر جلوه مي كند كه از مغز كار بيشتري طلب كنيم. اما يك عصرانه خوب چيست و چه ويژگي هايي دارد.

- از بين خوراكي ها، آنهايي را كه مفيدترند، در راس برنامه عصرانه قرار بدهيد.

- خريد خوراكي هاي مفيدي چون انواع آجيل هاي خام، انواع ميوه( مخصوصاً آنهايي را كه فرزندتان بيشتر دوست دارد)، شير با طعم هاي مختلف( اگر در منزل شير با ميوه ها مخلوط شود بهتر است) و... را فراموش نكنيد.

- نان و پنير و گردو، كره و عسل، كيك ساده عصرانه به همراه چاي، شير با آبميوه( ترجيحاً در منزل تهيه شود) عصرانه مفيدي است.

توجه كنيد؛ از آنجايي كه اوج ساعت هاي مفيد درس خواندن و مرور مطالب براي امتحان روز بعد، بين ساعت 5 عصر تا 9 شب است، بنابراين در اين فاصله، هر يك ساعت تا يك ساعت و نيم، يك بار خوراكي مفيدي به فرزندتان بدهيد.(بهترين ساعت براي عصرانه، پس از استراحت فرزندتان و قبل از شروع مطالعه و همچنين در ميان ساعت هاي مطالعه است.)

شام
اگر چه پزشكان، عقيده به حذف شام از برنامه غذايي خانواده ( مخصوصاً براي خانواده هايي كه استعداد چاقي دارند) توصيه مي كنند، اما در زمان امتحان، كمي بايد اين رژيم تغيير كند. اگر قبلاً شام بسيار سبكي تهيه مي كرديد، بهتر است اين يكي، دو هفته برنامه را كمي تغيير دهيد.

- اگر فرزندتان عصرانه كافي خورده و ميلي به شام ندارد، به او اصرار نكنيد. شايد پرخوري، باعث ناراحتي او شده و در اثر ناراحتي ناشي از پرخوري فردا نتواند سرجلسه حاضر شود.

- براي تهيه شام، از فرزندتان كمك بخواهيد و غذايي را كه او دوست دارد تهيه كنيد.

- جگر، دل و قلوه، يك كاسه سوپ و غذاهايي از اين دست،اگر چه كم حجم اند، اما مفيد و مقوي اند.

- نگذاريد فرزندتان به جاي شام از تنقلات بي فايده مثل چيپس و پفك، شكلات و... استفاده كند.

- برنامه غذايي براي وعده شام را زياد تغيير ندهيد، بلكه بكوشيد تا از غذاهاي مقوي و كم حجم استفاده كنيد.

نكته آخر

شب امتحان با شب هاي ديگر فرقي ندارد. هيجان را كنار بگذاريد( اگرچه سخت است، ولي سعي كنيد)، خوب بخوابيد، به قدر كافي تغذيه كنيد، از خوردن تنقلات غيرمفيد و احتمالاً بيماري زا بپرهيزيد و به ياد داشته باشيد كه:

"با توكل به خدا " موفق خواهيد شد.